اواخر شهریور زمان روییدن قارچ طبیعی سوباتان است . با نزدیک شدن پاییز هوای سوباتان کم کم سرد و بارشهای متناوب شروع می شود و از طرفی مِه بهمراه رطوبت و شبنم زمین را مرطوب و زمینه رویش قارچهای طبیعی را فراهم می آورد و با تابش آفتاب ، قارچها شروع به روییدن می کنند .علاقمندان به قارچ باید همزمان با طلوع آفتاب خود را به محلهای مورد نظر برسانند و این صحنه به مسابقه ای جالب و دیدنی تبدیل می شود و گروههای مختلفی در منطقه پخش شده و با علاقه وافری دنبال قارچ میگردند .
مشاهده لکه های سفید در دل چمنزارهای سبز جویندگان را بسوی خود می کشاند . البته با تجربه ها قارچهای کوچک را نمی چینند و با علامت گذاری چیدن آنها را به روزهای بعد موکول می کنند . مشهورترین محل رویش قارچ طبیعی پارک جنگلی آلچالق و چمنزارهای اطراف آن و مجمع داش می باشد . قارچ در محل آغول های دامداران کوچ کرده نیز می روید . قارچ طبیعی سوباتان بسیار خوش طعم بوده و آن را بصورت کباب و تهیه خورشت قارچ مصرف می کنند. قارچ انواع مختلفی دارد وحتی بعضی از آنها سمی و خطرناک هستند . مهمترین مشخصه قارچ خوراکی سوباتان رنگ قهوه ای روشن و یا رنگ گوشتی قسمت داخلی قارچ است که بصورت ورقه های پلیسه ای منظم می باشد . قارچ خوراکی پایه ای کوتاه (دو الی پنج سانتیمتری) دارد .
نوعی قارچ سمّی هم وجود دارد که ظاهر آن بسیار شبیه قارچ خوراکی بوده امّا چتری نیست و کاملاً کروی است و پایه هم ندارد و با ساقه و ریشه بسیار کوچک و ضعیف در اطراف قارچهای خوراکی می روید که به آن” پِس” یا پوچ می گویند.
داخل قارچ “پِس”حالت ژله ای داشته و سفید میباشد که در تصویر برش خورده زیر کاملاً مشخص است .
قارچهای سفید با پایه بلند و پلیسه سفید نیز خوراکی نیستند .
نوع دیگری از قارچهای غیر خوراکی ، قارچ جنگلی است که روی چتر آن رنگی و زیر چتر پلیسه ای سفید است و از قارچ خوراکی بسیار بزرگتر می باشد
پلیسه زیر چتر قارچ های غیر خوراکی سفید رنگ می باشد . مصرف این قارچ ها خطرناک بوده و مسمومیت شدیدی ایجاد می کند
در جنگلهای اطراف سوباتان نوعی قارچ درختی نیز وجود دارد که دیدن آن نیز خالی از لطف نیست .
قدیمها که بچه بودیم و همراه بزرگترها صبح زود برای چیدن قارچ به آلچالق می رفتیم ، بصورت گروهی این سرود ترکی را زمزمه می کردیم و معتقد بودیم زمزمه این سرود در پیدا کردن قارچ به ما کمک می کند :
گوبَلَک ، گوبَلَک ، دونبال چِخ اوستوندَه ساری پالچِخ آلتوندا قارا پالچِخ …….