خانه های 40 سال پیش سوباتان شاید زیباترین اکو کمپ جهان بوده که امروز خبری از آنها نیست . متاسفانه با رسیدن پای ماشین به سوباتان یکباره همه این زیبائیها نابود شده و آهن و فولاد و سیمان و سنگ بلوک ، جایگزین چوب و تخته و کاهگل خوشبو گردید .
شاید دیگر نتوان به آن روزها برگشت ، اما ایجاد اکو کمپهای متناسب با معماری سنتی سوباتان امیدی است برای آینده و آیندگان …..
اکو کمپ چیست ؟
گردشگری فرصت های بسیاری را برای کسب و کارهای کوچک خانوادگی ایجاد می کند که بیشتر آنها، روابط مستقیم و متقابل میزبان و میهمان را در خانه و املاک خانواده گردشگرپذیر در بردارند. این حضور و مشارکت از سوی خانواده، برای تجربه و رضایت گردشگر و همچنین برای توسعه پایدار مقصد و جامعه محلی، امری بسیار حیاتی است. یکی از کسب وکارهای کوچک گردشگری که از سال ۱۹۹۴ میلادی به جهانیان معرفی شده و در چند سال گذشته در ایران به شدت در حال توسعه است (افتتاح بیش از ۳۰ اقامتگاه بوم گردی در سال ۹۱)، ایجاد و توسعه اقامتگاه های بوم گردی در سه گونه اکولوژ، اکوکمپ و اکوهتل (هتل های سنتی) است. هدف اصلی ایجاد و توسعه این نوع از اقامتگاه ها که دارای هویت و ساختاری بومی هستند، رسیدن به توسعه پایدار است. بیشتر این اقامتگاه ها توسط یک خانواده محلی اداره شده و تنها جنبه اقامتی ندارند؛ بلکه در آنها فعالیت های مختلفی مانند ارائه غذا و نوشیدنی بومی، ساخت، آموزش و فروش صنایع دستی محلی، اجرای نمایش و موسیقی سنتی، برگزاری رویدادهای بومی، تورها و فعالیت های بوم گردی به چشم می خورد. مکان فیزیکی اقامتگاه، به دلیل سبک معماری و مصالح ارگانیک به کار رفته در ساختمان اقامتگاه، طراحی داخلی و مبلمان بومی و همچنین فعالیت های تعریف شده در آن به نوعی یک اکوموزه بوده و یک جاذبه گردشگری محسوب می شود. مهم ترین اصل رعایت شده در اقامتگاه های بوم گردی، به ویژه در اکولوژها، مشارکت اعضای خانواده میزبان (صاحب اقامتگاه) و جامعه محلی مقصد در تمامی فعالیت های گردشگری اقامتگاه است.
از سال ۱۹۹۴ میلادی و در اولین سمینار بین المللی انجمن های تخصصی اکولوژ، گونه جدیدی از اقامتگاه ها با نام «اقامتگاه بومی یا اکولوژ» به صورت رسمی به دنیای گردشگری معرفی شد که ساختار خود اقامتگاه با هویت آن در هم تنیده بودند. بر اساس اولین تعریف رسمی در سال ۲۰۰۲ میلادی، اقامتگاه بومی یا اکولوژ امکانات اقامتگاهی گردشگری است که به معیارهای زیر پایبند است: حفاظت از محیط طبیعی و فرهنگی پیرامون؛ ایجاد کمترین اثر بر محیط طبیعی اطراف اقامتگاه در هنگام ساخت آن؛ استفاده از معماری و مصالح بومی و داشتن بافت فرهنگی و فیزیکی خاص با توجه و هم آهنگ با فرم، منظره و رنگ محیط؛ استفاده از سیستم های آبرسانی پایدار و کاهش مصرف آب؛ به کارگیری روش هایی برای بازیافت زباله های خشک و دفع دیگر انواع زباله بدون آسیب رسانی به محیط؛ استفاده از انرژی های پایدار به روش های سنتی و به کار گیری انرژی های نو با استفاده از وسایل مدرن؛ کار گروهی همراه با به کارگیری جامعه محلی؛ ارائه کارگاه ها و برنامه های آموزشی ویژه کارکنان، گردشگران و مالکان اقامتگاه ها درباره چگونگی حفاظت و برخورد با محیط طبیعی و فرهنگی پیرامون؛ همکاری با برنامه های تحقیقاتی در جهت برنامه ریزی توسعه پایدار محلی.
شروع عملیات ساخت اکو کمپ توریستی سوباتان
خدا را شاکرم که قدرت فهم اهمیت موضوع ” اکو کمپ و اکو توریسم ” را در طول 3 سال انجام خدمات گردشگری در سوباتان به من عنایت فرمود .
اینک مصمم هستم به لطف و عنایت او در فاز اول این پروژه 6 سوئیت با استفاده از مصالح بومی و رعایت اصول معماری سنتی در سوباتان اجرا نمایم که 2 دستگاه آن کاملا چوبی – 2 دستگاه کاهگلی و 2 دستگاه با سنگ کوهی محلی ساخته خواهد شد . سقف همه سوئیتها از تخته جنگلی مخصوصی بنام “چلک” پوشیده خواهد شد . داخل خانه ها با کف پوشهای محلی پشمی مانند گلیم و جاجیم و پالاز پوشیده خواهد شد .هر واحد از این سوئیتها دارای شومینه چوبی خواهد بود . البته داشتن حمام و سرویس بهداشتی بسیار تمیز مشخصه دیگر این خانه های بومی خواهد بود . دور زمین 3000 متری این کمپ بجای سیم خاردار و فنس و غیره با چوبهای خاص جنگلی بنام ” لوک چپر” محصور خواهد شد . البته در مقابل هر سوئیت یک سیاه چادر یا پوری جهت استراحت مسافران بوم گرد احداث خواهد شد . برق مصرفی بجای موتور برقهای آلوده کننده از برق خورشیدی تامین خواهد شد . کمپ مجهز به اینترنت wifi خواهد بود . در گوشه ای از این کمپ اسطبل اسب و طویله گاو ساخته خواهد شد . ایجاد کارگاه جاجیم بافی – شال بافی – جوراب شال بافی – رنگرزی نخهای پشمی و …. بخش دیگری از این پروژه خواهد بود . در این کمپ امکان برگزاری مراسم نوازندگی سنتی و آواز خوانی تالشی – آموزش گاو و گوسفند دوشی – پشم چینی گوسفندان – اسب سواری – تنورهای پخت نان محلی و ارائه غذاهای بومی مانند : پندیره ویسوج – سوجا دیله – سیرجینه -قورما و غیره … فراهم خواهد شد .
نمونه هایی از سوئیتهای مورد نظر و در حال ساخت :
نمونه کاهگلی
نمونه سنگی
نمونه از سیاه چادرها یا پوری عشایر تالش
